Avrupa Veri Koruma Gözetmeni (EDPS) son kararını verdi! Avrupa Komisyonu’nun hassas kişisel verileri kullanarak vatandaşları siyasi görüşlerine göre hedeflediği tespit edildi. Avusturya merkezli dijital haklar grubu Noyb’un Kasım 2023’te Chat Control adı verilen hedefli reklamlarla ilgili gizlilik şikayeti üzerine alınan kararla, Avrupa Komisyonu suçlu bulundu. Tartışmalı öneri, çocuk cinsel istismarı materyalinin yayılmasını durdurmak amacıyla tüm vatandaşların özel iletişimlerini zorunlu olarak taratmayı amaçlıyor.
AB vatandaşlarına yönelik siyasi hedefleme için yasal dayanak yok. Avrupa Komisyonu, 15-28 Eylül 2023 tarihleri arasında X (eski adıyla Twitter) üzerinde, çocuk cinsel istismarı düzenlemesi (CSAR) teklifine dikkat çekmeyi amaçlayan hedefli bir reklam kampanyası yürüttü. Kampanya, sekiz üye ülkedeki (Belçika, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya, Fransa, Hollanda, Portekiz, Slovenya ve İsveç) kullanıcılara odaklandı. Ancak Komisyon, sadece CSAM tarama teklifini destekleyen siyasi mesajlar yayınlamadı, aynı zamanda kullanıcıları ilgi alanlarına göre hedefledi. Özellikle, belirli anahtar kelimelere ilgi duymayanları hedef aldı. “Reklamverenler sıkça siyasi düşüncelerle yakından ilişkili olan “vekil veri” kullanır ki bu, Avrupa Komisyonu’nun AB vatandaşlarının kişisel verilerini işleyerek reklam göstermeye yönlendirdiği anlamına gelir.” diye açıkladı Noyb’daki uzmanlar. Karar, EU’da kişilerin siyasi ilgi alanlarını işleyerek kişisel verileri işleme konusunda GDPR kurallarını ihlal ettiği yönündeki Noyb’un şikayetiyle uyumlu bir şekilde alındı.
Felix Mikolasch, Noyb’ta Veri Koruma Avukatı, “EDPS’nin kararını memnuniyetle karşılıyoruz.” dedi. “Cambridge Analytica’dan bu yana, hedefli reklamların demokrasiyi etkileyebileceği açıktır. Siyasi tercihlerin reklamlar için kullanılması kesinlikle yasadışıdır. Yine de birçok siyasi aktör buna güvenir ve çevrimiçi platformlar neredeyse hiçbir önlem almaz.” GDPR, siyasi görüşler gibi “hassas” adı verilen verilere özel koruma sağlar. Bu tür işlemlerin yalnızca açık onay gibi çok sınırlı koşullar altında yapılmasına izin verilir. Türkiye’nin de arasında bulunduğu AB ülkeleri, Chat Control teklifinde hala anlaşamıyor. Aralık 2024’te yapılan son oylamada, teklif gerekli desteği yine alamadı. Yasa yapıcılar, tespit kurallarının keyfi gözetimlere yol açabileceğinden ve suçluların istismar etmesi için güvenlik arka kapılarını açabileceğinden endişeli.